Πιθανοί κίνδυνοι για τις τράπεζες

Πηγή: Simerini

Στο άμεσο μέλλον, οι τράπεζες στην Κύπρο είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουν αριθμό πιθανών κινδύνων, προειδοποιεί η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο τελευταίο τεύχος του Οικονομικού της Δελτίου, του Δεκεμβρίου 2008, το οποίο όμως στηρίζεται στα στοιχεία της χρονιάς που πέρασε. Τους τελευταίους δύο μήνες η κατάσταση έχει επιδεινωθεί και οι εκτιμήσεις έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω από πολλούς οικονομικούς παράγοντες, με πρώτη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έριξε το ρυθμό ανάπτυξης της χώρας μας για το 2009 στο 1%. Όπως είναι γνωστό, ο υπουργός Οικονομικών αναθεώρησε το ρυθμό ανάπτυξης αρκετές φορές από το περασμένο καλοκαίρι μέχρι και πολύ πρόσφατα, από το 3,7% μέχρι και κάτω από το 2%. Η Κεντρική τοποθετεί το σχετικό δείκτη στο 2%, χωρίς όμως να είναι γνωστό αν οι τελευταίοι δύο μήνες επέφεραν και στις εκτιμήσεις αυτές αναθεώρηση. Οι προειδοποιήσεις Επεξηγώντας την προειδοποίησή της για τους κινδύνους που είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες στην Κύπρο, η Κεντρική αναφέρει κατ’ αρχήν την αναμενόμενη επιβράδυνση στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, σε συνάρτηση με το ασθενές εξωτερικό μακροοικονομικό περιβάλλον, παράγοντες που λογικά οδηγούν τις τράπεζες στην υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων στις πιστοδοτήσεις, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης προς τα νοικοκυριά και τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις. «Οι εξελίξεις αυτές», σημειώνεται στο Οικονομικό Δελτίο της Κεντρικής, «αναμένεται να επηρεάσουν τα έσοδα των τραπεζών και, συνεπώς, την κερδοφορία τους. Επιπρόσθετα, ο πιστωτικός κίνδυνος από το δανεισμό προς τα νοικοκυριά και τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις έχει αυξηθεί, ενώ η οποιαδήποτε αποδυνάμωση της ικανότητας εξυπηρέτησης των δανείων τους εμπεριέχει τον κίνδυνο να δημιουργηθούν προβλήματα στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των τραπεζών μελλοντικά. Παράλληλα, αυξημένος παραμένει και ο κίνδυνος αντι-συμβαλλομένου». Και ενδεχόμενες ζημιές Ενόψει των συνεχιζόμενων εντάσεων στις χρηματοοικονομικές αγορές, ενδεχομένως να υπάρξει περαιτέρω αύξηση των καθαρών ζημιών από την αποτίμηση στη δίκαιη αξία ή την απομείωση χρηματοοικονομικών μέσων για εκείνες της τράπεζες που δεν έχουν υιοθετήσει τις πρόσφατες αλλαγές στα σχετικά διεθνή λογιστικά πρότυπα. Παράλληλα, οι κίνδυνοι χρηματοδότησης των τραπεζών έχουν αυξηθεί λόγω της ανόδου του κόστους άντλησης ρευστότητας, που οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση των καταθετικών επιτοκίων ως, επίσης, και στο ύψος των επιτοκίων στη διατραπεζική αγορά, το οποίο, παρά το ότι έχει πρόσφατα ακολουθήσει καθοδική πορεία, παραμένει σε ψηλότερα επίπεδα σε σχέση με το παρελθόν. Ο κίνδυνος για μια χώρα, που πηγάζει από τη συνεχιζόμενη επέκταση των τριών μεγαλύτερων εγχώριων τραπεζικών ομίλων στο εξωτερικό, έχει επίσης μεγεθυνθεί λόγω της επιδείνωσης των μακροοικονομικών συνθηκών στις χώρες όπου λειτουργούν οι πιο πάνω όμιλοι. Παρακινδυνευμένο να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις Στο κεφάλαιο «Συμπεράσματα», σε σχέση με τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα του τόπου, η Κεντρική αναφέρει ότι είναι ασφαλώς παρακινδυνευμένο να προβλέψει κανείς με ακρίβεια τις επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία από τη διεθνή οικονομική ύφεση. «Βέβαια», τονίζεται, «οι όποιες αρνητικές συνέπειες για την Κύπρο θα είναι εξαιρετικά ηπιότερες από τις επιπτώσεις που θα προέκυπταν με τη μικρή και ανοικτή οικονομία μας, εάν δεν είχαμε ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ. Μια οικονομία, όμως, της οποίας ο ρυθμός ανάπτυξης βασίζεται ουσιαστικά στην εξωτερική ζήτηση, δεν μπορεί να παραμένει ανεπηρέαστη από μια τέτοια κατακόρυφη μείωση στη διεθνή οικονομική δραστηριότητα». Σύμφωνα με την Κεντρική, ιδιαίτερα ανησυχητικό για την οικονομία μας είναι ότι τον τελευταίο χρόνο η ψαλίδα του εγχώριου εναρμονισμένου πληθωρισμού σε σύγκριση με εκείνον της ζώνης του ευρώ έχει διευρυνθεί ενώ, παράλληλα, το έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) ανήλθε σε πρωτόγνωρα ύψη. «Θα πρέπει να τονιστεί ξανά», αναφέρεται στο Οικονομικό Δελτίο, «ότι με την ένταξή μας στη ζώνη του ευρώ, η νομισματική πολιτική της ΚΤΚ είναι κοινή με τη νομισματική πολιτική του υπόλοιπου ευρωσυστήματος, η οποία έχει ως στόχο τη διατήρηση του μέσου όρου πληθωρισμού σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, σε επίπεδα πλησίον αλλά κάτω του 2%. Επομένως, ολόκληρο σχεδόν το βάρος για αποφυγή παρεκκλίσεων του εγχώριου πληθωρισμού από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, επιβαρύνει τη δημοσιονομική πολιτική του κράτους. Το ίδιο ισχύει και για την ευθύνη περιορισμού της εγχώριας ζήτησης και κατ’ επέκταση του περιορισμό των πιέσεων στο ΙΤΣ. Το ΤΚΑ Επίσης, τονίζεται ότι, το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και κατ’ επέκταση η μελλοντική πορεία των δημοσιονομικών, αντιμετωπίζουν έντονες προκλήσεις λόγω των πολύ ψηλών ρυθμών γήρανσης του πληθυσμού στην Κύπρο. Επισημαίνεται, συνεπώς, ότι είναι αναγκαία η διατήρηση δημοσιονομικών πλεονασμάτων ώστε να καλύπτονται οι οφειλές του κράτους στο Γενικό Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο Σύστημα Συντάξεων των Δημόσιων Υπαλλήλων. Η Κεντρική Τράπεζα τονίζει το γεγονός ότι σε περίπτωση σημαντικής μείωσης του ΑΕΠ πέραν του τι προβλέπεται στο κεντρικό σενάριο των προβλέψεων λόγω της διεθνούς ύφεσης, η λήψη στοχευμένων μέτρων για μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης και επιτάχυνση της ανάκαμψης είναι θεμιτή. Τα μέτρα, όμως, πρέπει να αποτελούν προϊόν προσεκτικού σχεδιασμού εφόσον, τυχόν λανθασμένη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης, θα επιδεινώσει τις προοπτικές της οικονομίας και θα τροφοδοτήσει εκ νέου τις μακροοικονομικές ανισορροπίες (υπέρμετρος δανεισμός, υπερκατανάλωση, ψηλός πληθωρισμός, διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών), που δημιουργήθηκαν τα τελευταία ένα με δύο χρόνια. Με καλά σχεδιασμένες ενέργειες, όμως, και εντός του γενικότερου πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος μπορεί να διαχειριστεί με σύνεση τις επιπτώσεις της παγκόσμιας ύφεσης, ώστε να ωθήσει την οικονομία της σε όσο το δυνατόν ταχύτερη, αλλά και ορθολογιστική ανάκαμψη. Τέλος, η Κεντρική σημειώνει ότι οι τράπεζες στην Κύπρο παραμένουν υγιείς και εύρωστες και βρίσκονται σε καλή αρχική θέση να αντιμετωπίσουν τις οποιεσδήποτε ενδεχόμενες δυσκολίες προκύψουν στη μετέπειτα πορεία. «Ωστόσο», καταλήγει, «οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ο τραπεζικός τομέας, θα μπορούσαν να δυσχεράνουν την προσπάθεια των τραπεζών να διατηρήσουν τα σημερινά επίπεδα κερδοφορίας στο άμεσο μέλλον».